Torpedo Volg Boot, 1929

Over het schip
Het volgnummer op de werf van dit vaartuig, dat bekend stond als “TVB”  was 180. het werd in december 1929, na een proefvaart op het IJsselmeer overgedragen aan de Koninklijke Marine.  De ontwerper was H.W. de Voogt uit Haarlem. Het schip kostte ƒ 13.000.

De TVB was van het ‘glijboottype’ en had als functie het volgen en bergen van oefentorpedo’s voor de dienst in Nederlands Indië.
De bemanning bestond uit 5 personen: voorin: de bestuurder en een waarnemer, achter de motor een motordrijver. Tenslotte achterin aan bak- en aan stuurboord: twee ’torpedovissers’, zoals hun officiële benaming was.
De afmetingen van de TVB waren als volgt: lengte  14 meter,
breedte 3 meter en een diepgang van 1.10 meter.
De bouwwijze:   Romp van fijn mahonie met diagonale dubbele beplanking. Spanten van staal en het schroefraam en schroef van brons.
De motorwas een Lorraine Diettrich-(vliegtuig) motor, 12 cilinder, 575 pk. De snelheid: ca  60 km per uur.

In 2010, tachtig jaar na de eerste boot raast er opnieuw een TVB over het water!  Gebouwd op Jachtwerf  CONAVROEGH bv in Geldermalsen en naar de oorpsronkelijke tekening van H.W. de Voogt ontworpen door Niels Moerke van Van Oossanen & Associates te Wageningen. Deze TVB is gebouwd van 4 mm aluminium.

Contract
Het contract werd op 31 januari 1929 ondertekend. Enkele bepalingen uit het contract en de toevoegingen aan het bestek:
• De derde termijn van de betalingen vindt plaats als de TVB aan boord van “den stoomer” te Rotterdam of Amsterdam is afgeleverd.
• De vervaardiging van de TVB staat onder leiding van het Hoofd der Afdeling 4 van het Departement van Defensie. De ambtenaren van deze afdeling worden in het bestek aangeduid als: ‘het toezicht’.
• De keuring en beproeving zal door een daartoe te benoemen commissie van officieren en ambtenaren van het Departement van Defensie plaats vinden aan de werf van aanbouw en daarna op de gemeten mijl te Den Helder.
• Scheepswerf “De Vlijt” verbindt zich de motorboot compleet met toebehoren en motor reservedelen voor beproeving gereed te hebben binnen 7 maanden na ondertekening van het contract en de boot binnen 14 dagen na goedkeuring aan het Departement van Koloniën, commissariaat voor Indische zaken, Afdeling D. ter verscheping naar Soerabaya aan te bieden.
• De verpakking zal zijn voorzien van hieronder volgende, in olieverf aan te brengen, verschepingsmerk:
In rood:  Gouv. Goed.
In zwart: D.d.M.
Torpedo volgboot.
• De werf zal monteren: 1 elektrische Boschhoorn van 12 volt

1929, stalen spanten van de TVB

Persberichten
De T.V.B. was  medio december 1929 gereed. De Waterkampioen van 20 december 1929 citeert dagblad De Telegraaf waarin gemeld wordt dat het schip door de werf van de Gebroeders De Vries is afgeleverd. De levertijd heeft dus langer dan 7 maanden geduurd, maar het is niet meer te achterhalen of hier sprake is geweest van overmacht. Van de tewaterlating is één fotootje bewaard gebleven. Van de proefvaart zijn nog veel foto’s in het archief terug te vinden, onder andere een foto van H.W. de Voogt aan boord.

1. De Waterkampioen, 22 februari 1929, blz. 126:
De Scheepswerf “De Vlijt” te Aalsmeer ontving opdracht voor het bouwen van een Torpedo Volg Boot, volgens ontwerp van de heer H.W. de Voogt, voor de Koninklijke Nederlandse marine, bestemd voor de dienst in Nederlands Oost Indië.
De boot wordt 13.70 meter lang en 2.80 m breed en wordt voorzien van een 500 pk 12 cilinder Lorraine Dietrich-motor. De snelheid moet 32 knoop of bijna 60 km per uur bedragen.
Verblijdend is het, dat onze marine voor deze opdracht de Nederlandse industrie de voorkeur gaf en wij hopen en vertrouwen dat de uitkomsten voor haar aanleiding zullen zijn, om op het ingeslagen pad voort te gaan.

2. Uit een blad waarvan de naam en datum onbekend is:
Een torpedo-visser
Op de scheepswerf De Vlijt van Gebr. H. & J. de Vries te Aalsmeer is een motorboot in aanbouw voor onze marine in Ned. Indië, die moet dienen voor het opvissen van gelanceerde torpedo’s.
De Aalsmeerder Courant, die vertelt hoe deze werf in getallen van 40 of 50 tegelijk 12-voetsjollen maakt voor Frankrijk en o.a. orders ter uitvoering kreeg uit Arabië, Indië, en de Verenigde Staten, deelt mee dat de torpedo-visser van ijzeren spantconstructie is, ruimte biedt voor 5 personen en voorzien is van een Lorraine Dietrich 12 cilinder motor van 575 pk. Het schroefraam met roer is van brons vervaardigd en afkomstig uit Budapest. De lengte van de boot is 14 meter, de breedte 3 meter en de diepgang 1.10 meter. Gemaakt naar het glijboottype haalt deze boot een snelheid van 60 km per uur. In 3 seconden moet ze op deze snelheid kunnen komen.
In het voorruim heeft men de plaats van de bestuurder met zijn waarnemer, achter de motor een ruimte voor de machinedrijver en aan het achterste gedeelte vindt men aan bakboord- en stuurboordzijde plaatsen waar de torpedo-vissers kunnen staan om de projectielen terzijde van de boot te bevestigen.

3. De Waterkampioen, 20 december 1929, blz. 898
De torpedovolgboot voor Indië, gebouwd bij de werf “De Vlijt” te Aalsmeer, waarover wij vroeger reeds berichtten, is thans gereed en heeft met goed gevolg proefvaarten gemaakt.
Het dagblad De Telegraaf meldt hierover:
Op de werf van de Gebroeders De Vries te Aalsmeer is een kleine marineboot gebouwd, die over bijzondere capaciteiten beschikt. Het is een torpedo volgboot (T.V.B.) bestemd voor de marine in Ned. Indië. De lengte van de boot is 14 m. Zij is voorzien van een 500 pk Lorraine bootmotor, welke aan de T.V.B. een snelheid van 32 knopen geeft. De boot is bestemd voor de dienst in de Indische wateren en dient om bij de oefeningen in vredestijd afgeschoten torpedo’s op te sporen en aan boord terug te brengen.

De opdrachten voor dit soort snelle motorboten werden tot nu toe door de marine steeds in het buitenland geplaatst. Na de geslaagde proefvaarten met de T.V.B. is echter gebleken dat de heer H.W. de Voogt te Haarlem, die de ontwerper is, op geniale wijze een boot wist te construeren, die ongetwijfeld zal voldoen.

December 1929, de TVB langs de werf, kort voor vertrek

Slot

Deze advertentie verscheen in juni 1939 in de Dagelijksche Beurscourant

Het Instituut voor Maritieme Historie te Den Haag beschikt maar over weinig gegevens van deze TVB. Toch wist men nog het volgende te achterhalen:
De Slag in de Javazee die op 27 februari 1942 tussen geallieerde en Japanse oorlogsschepen plaatsvond, werd door de geallieerden verloren. Op zondag 1 maart 1942 begon de landing van Japanse troepen op Java, in Nederlands Indië.
Op vrijdag 6 maart 1942 werd de op “De Vlijt” gebouwde TVB, tezamen met Hr. Ms. Serdang en een eerder, in 1921 bij Thorneycroft in Engeland gebouwde TVB, nabij Soerabaja tot zinken gebracht.

Het is niet bekend of deze schepen later door de Japanse bezetter zijn gelicht.

TVB in 2011
Durgerdam, juni 2011. Rechts Frits de Voogt, zoon van de ontwerper van het oorspronkelijke schip in 1929. Links Huib de Vries, zoon van de scheepsbouwer uit die tijd.

 

Hier volgen nog enkele recente foto’s van de bouw en de proefvaart van de aluminium TVB uit 2009. Ontworpen door Van Oossanen & Associates en gebouwd door jachtwerf Conavroegh.

info@conavroegh.nl en www.oossanen.nl